Meerjarige praktijkproef Druppelirrigatie en fertigatie in uien

Vanuit het programma Actieplan Bodem & Water heeft Delphy in 2023 opdracht gekregen voor een driejarige praktijkproef Druppelirrigatie en fertigatie in uien. Voor deze praktijkproef volgen nog 2 gewasseizoenen (2024 en 2025) als herhaling. In de proef, bij teler Adriaan Boudeling in Swifterbant, is onderzocht of de vorm van irrigatie en bemesting (door middel van fertigatie) gevolgen heeft voor de hoeveelheid stikstofuitspoeling.

De onderzoeksopzet in 2023

Vijf objecten lagen in vier herhalingen, zodat er in totaal 20 veldjes zijn aangelegd. In de tabel hieronder is weergegeven welke combinatie van bemesting en irrigatie is toegepast in de proef. In elk veldje was een peilbuis aangebracht en elk van de vijf objecten had meerdere bodemsensoren en regenmeters. Het onderzoeksveld lag in een perceel zaaiuien, dat door Boudeling was voorzien van een druppelirrigatie-systeem.

Tabel 2 Toepassing combinatie bemesting en irrigatie

Om de stikstofuitspoeling te meten, zijn er per veldje gedurende het seizoen drie grondmonsters gestoken. Ook zijn er vijf watermonsters uit de peilbuizen getapt en door een laboratorium geanalyseerd. Naast de stikstofuitspoeling heeft Delphy ook de gewasstand beoordeeld en is de opbrengst en maatsortering bepaald. Delphy heeft ervoor gekozen om de proef zoveel mogelijk automatisch en digitaal aan te sturen. Daarvoor maken zij gebruik van hun eigen QMS Watermodule. Met deze opzet laat Delphy zien hoe een toekomstig systeem eruit zou kunnen zien.

De belangrijkste ervaringen en bevindingen na één seizoen

• Teler Boudeling had nog geen eigen ervaring met druppelirrigatie. Dit was zijn eerste seizoen en het begin was lastig. Een combinatie van een late opstart van de proef, het moeten combineren van materialen van verschillende leveranciers, de levertijden van de materialen en het moeten combineren van een complexe proefopzet binnen een regulier uienperceel zorgde voor de nodige vertraging. Dankzij een laat voorjaar kon de proef wel uitgevoerd worden, maar is er uiteindelijk wel relatief laat (2e pijp stadium van de ui) begonnen met de druppelirrigatie, later opgevolgd door fertigatie. Aan het eind van het seizoen werd het al snel nat door de nodige regenbuien; daardoor was het uiteindelijke tijdvak voor druppelirrigatie kort.
• Voor 2023 was gekozen voor een aansturing op basis van bodemsensoren en de QMS Watermodule. In de praktijk viel dit tegen. QMS Water vereist een continue en betrouwbare aanlevering van data en dat hebben de gebruikte sensoren niet kunnen waarmaken: handmatige bijsturing bleek noodzakelijk. Uiteindelijk is er 64 millimeter water gegeven op de druppelobjecten. Dit is, als het gaat om druppelirrigatie, relatief weinig en heeft als belangrijkste oorzaak het kortere tijdvak en de technische problemen met de installatie en de sensoren. Op het sprinklerobject is in 3 giften in totaal 20 millimeter water gegeven. Dit lijkt eveneens niet veel, maar komt overeen met de praktijk bij de teler.
  Een belangrijke conclusie is dat via druppelirrigatie niet minder maar juist meer water wordt gebruikt, vergeleken met haspelberegening.
• De peilbuis-grondwatermonsters hebben géén significant verschil opgeleverd qua nitraatconcentraties. Voor de bodemmonsters zijn wel verschillen aangetroffen. In de bovenste laag (0-30 centimeter) van de fertigatieveldjes waren de nitraatconcentraties significant lager dan in de andere objecten. Voor de lagen 30-60 centimeter en 60-90 centimeter waren er geen significante verschillen.
• Voor de opbrengst waren er significante verschillen. De irrigatie/fertigatieveldjes scoren hoger qua netto-opbrengst. Overigens was de opbrengst van de proef met ongeveer 40 ton/ha relatief laag door de suboptimale watergift en de snelle afsterving. Voor de stikstofefficiëntie valt op dat de strategie zonder irrigatie relatief inefficiënt is geweest ten opzichte van de andere strategieën. Er is relatief weinig stikstof benut door de slechte groei, waardoor het meeste in de bodem is achtergebleven, wat potentieel kan uitspoelen. De strategie met fertigatie en verlaagde dosering stikstof is het meest efficiënt en dit komt door de relatief hoge opbrengst. Er is meer stikstof in het product opgenomen en minder in de bodem achtergebleven.

Het vervolg in 2024

Voor het seizoen 2024 gaat Delphy een ander type bodemsensoren gebruiken dan in 2023 en is het de bedoeling om meer water te geven dan afgelopen jaar. Voor het sprinkler-object wordt de watergift van een beregeningshaspel wat betreft tijd en frequentie door de teler gevolgd. Het is sowieso geen streven om de watergift per object gelijk te houden. Dit is praktisch niet haalbaar en sluit ook niet aan bij de boerenpraktijk.

Er worden geen peilbuizen meer gedurende het seizoen geplaatst. Dit gebeurt pas na de oogst. Bemonstering en analyse van grondwater vinden dan ook plaats in oktober, november en december.
Ook in 2024 organiseren we in het teeltseizoen twee demonstratiebijeenkomsten voor geïnteresseerde bezoekers. Agrariërs ontvangen hiervoor een uitnodiging van het Actieplan Bodem & Water en Delphy.